рдЧाрдЬрд░, рдоूрд▓ी рдФрд░ рд╕рд▓ाрдж рдкрдд्рддा рддीрдиों рдРрд╕ी рд╕рдм्рдЬिрдпां рд╣ैं, рдЬिрдирдХी рдПрдХ рд╣ी рдоौрд╕рдо рдоें рдПрдХ рд╕ाрде рдЦेрддी рдХрд░рдиा рд╕ंрднрд╡ рд╣ै।
рд╕рднी рдХिрд╕ाрди рднाрдИ
рдЦेрддी-рдмाрдб़ी рдЬाрдирдХाрд░ी рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдиीрдЪे рджिрдП рдЧрдП рдмिंрджुрдУं рд╕े рдЗрд╕ рдЖрдзुрдиिрдХ рдЦेрддी рдХे рдмाрд░े рдоें рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े рдЬाрдирдХाрд░ी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं।
1. рдЦेрдд рдХी рддैрдпाрд░ी рдФрд░ рдЧुрдгрд╡рдд्рддा
рдоिрдЯ्рдЯी: рдЧाрдЬрд░, рдоूрд▓ी рдФрд░ рд╕рд▓ाрдж рдкрдд्рддा рдХे рд▓िрдП рд╣рд▓्рдХी рджोрдордЯ рдпा рдмрд▓ुрдИ рджोрдордЯ рдоिрдЯ्рдЯी рд╕рдмрд╕े рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрди рдлрд╕рд▓ों рдХे рд▓िрдП рдоिрдЯ्рдЯी рдХा рдЬрд▓ рдиिрдХाрд╕ी рдмेрд╣рддрд░ рд╣ोрдиी рдЪाрд╣िрдП рддाрдХि рдкाрдиी рдЬ्рдпाрджा рд╕рдордп рддрдХ рди рдард╣рд░े।
рдоिрдЯ्рдЯी рдХी рдЬांрдЪ: рдЦेрдд рдХी рдоिрдЯ्рдЯी рдХी pH рдЬांрдЪ рдХрд░ें। pH 6-7 рдХे рдмीрдЪ рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдЕрдЧрд░ pH рдХрдо рдпा рдЬ्рдпाрджा рд╣ो, рддो рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╕ुрдзाрд░ рдХрд░ें।
рдЬुрддाрдИ рдФрд░ рдмेрдб рдмрдиाрдиा: рдЦेрдд рдХी рдЧрд╣рд░ी рдЬुрддाрдИ рдХрд░рдХे рдмेрдб рддैрдпाрд░ рдХрд░ें। рдмेрдб рдХी рдЪौрдб़ाрдИ 1.2 рдоीрдЯрд░ рд░рдЦें рдФрд░ рдЧाрдЬрд░, рдоूрд▓ी, рдФрд░ рд╕рд▓ाрдж рдкрдд्рддे рдХी рдмुрд╡ाрдИ рд╡ैрдХрд▓्рдкिрдХ рдХрддाрд░ों рдоें рдХрд░ें।
2. рдмीрдЬ рдХा рдЪрдпрди рдФрд░ рдмुрд╡ाрдИ
рдЧाрдЬрд░ рдХे рдмीрдЬ: ‘рдкूрд╕ा рдХेрд╕рд░’ рдпा ‘рдиांрддेрдЬ’ рдЬैрд╕ी рдХिрд╕्рдоें рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рд╣ैं।
рдоूрд▓ी рдХे рдмीрдЬ: ‘рдкूрд╕ा рдЪेрддрдХी’ рдпा ‘рдЬाрдкाрдиी рд╕рдлेрдж’ рдХा рдЪрдпрди рдХрд░ें।
рд╕рд▓ाрдж рдкрдд्рддा рдХे рдмीрдЬ: ‘рдХ्рд░िрд╕्рдкрд╣ेрдб’ рдпा ‘рдмрдЯрд░рд╣ेрдб’ рдХिрд╕्рдоें рдЕрдЪ्рдЫी рд╣ोрддी рд╣ैं।
рдмुрд╡ाрдИ рдХा рд╕рдордп: рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░-рдирд╡ंрдмрд░ рдХा рд╕рдордп рдЧाрдЬрд░, рдоूрд▓ी, рдФрд░ рд╕рд▓ाрдж рдкрдд्рддे рдХी рдПрдХ рд╕ाрде рдмुрд╡ाрдИ рдХे рд▓िрдП рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рд╣ोрддा рд╣ै।
рдмीрдЬ рдХी рджूрд░ी: рдЧाрдЬрд░ рдФрд░ рдоूрд▓ी рдХे рдмीрдЪ 10-15 рд╕ेрдоी рдХी рджूрд░ी рд░рдЦें рдФрд░ рд╕рд▓ाрдж рдкрдд्рддे рдХे рд▓िрдП 20-25 рд╕ेрдоी рдХी рджूрд░ी рд░рдЦें।
3. рд╕िंрдЪाрдИ рдФрд░ рдкाрдиी рдХी рдЧुрдгрд╡рдд्рддा
рд╕िंрдЪाрдИ рдХा рддрд░ीрдХा: рд╕्рдк्рд░िंрдХрд▓рд░ рд╕िंрдЪाрдИ рдЧाрдЬрд░, рдоूрд▓ी рдФрд░ рд╕рд▓ाрдж рдкрдд्рддा рдХे рд▓िрдП рд╕рдмрд╕े рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рд╣ै। рдпрд╣ рдкाрдиी рдХी рдмрдЪрдд рдХрд░рддा рд╣ै рдФрд░ рдлрд╕рд▓ों рдоें рд╕рдоाрди рд░ूрдк рд╕े рдирдоी рдкрд╣ुंрдЪाрддा рд╣ै।
рдкाрдиी рдХी рдоाрдд्рд░ा: рдЗрди рддीрдиों рдлрд╕рд▓ों рдХो рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдоें рд╣рд▓्рдХी рд╕िंрдЪाрдИ рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ोрддी рд╣ै। рдмाрдж рдоें рд╣рд░ 7-10 рджिрди рдХे рдЕंрддрд░ाрд▓ рдкрд░ рд╕िंрдЪाрдИ рдХрд░ें।
4. рдЦाрдж рддрдеा рдкोрд╖рдг рдк्рд░рдмंрдзрди
рддीрдиों рдлрд╕рд▓ों рдХो рдПрдХ рд╕ाрде рдЙрдЧाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЦाрдж рдФрд░ рдЙрд░्рд╡рд░рдХों рдХा рд╕рд╣ी рд╕ंрддुрд▓рди рд╣ोрдиा рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै।
рдЦाрдж рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ:
рдЧाрдЬрд░: 100 рдХिрд▓ो рдпूрд░िрдпा, 60 рдХिрд▓ो рдбीрдПрдкी рдФрд░ 50 рдХिрд▓ो рдкोрдЯाрд╢ рдк्рд░рддि рд╣ेрдХ्рдЯेрдпрд░।
рдоूрд▓ी: 90 рдХिрд▓ो рдпूрд░िрдпा, 50 рдХिрд▓ो рдбीрдПрдкी, 40 рдХिрд▓ो рдкोрдЯाрд╢ рдк्рд░рддि рд╣ेрдХ्рдЯेрдпрд░।
рд╕рд▓ाрдж рдкрдд्рддा: 80 рдХिрд▓ो рдпूрд░िрдпा, 40 рдХिрд▓ो рдбीрдПрдкी рдФрд░ 40 рдХिрд▓ो рдкोрдЯाрд╢ рдк्рд░рддि рд╣ेрдХ्рдЯेрдпрд░।
рдСрд░्рдЧेрдиिрдХ рдЦाрдж: рдЬैрд╡िрдХ рдЦाрдж рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдлрд╕рд▓ рдХी рдЧुрдгрд╡рдд्рддा рдХो рдмрдв़ाрддा рд╣ै। рдЧोрдмрд░ рдХी рдЦाрдж рдпा рд╡рд░्рдоी рдХंрдкोрд╕्рдЯ рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░ें।
5. рд░ोрдЧ рдФрд░ рдХीрдЯ рдиिрдпंрдд्рд░рдг
рдЧाрдЬрд░, рдоूрд▓ी рдФрд░ рд╕рд▓ाрдж рдкрдд्рддे рдоें рд░ोрдЧ рдФрд░ рдХीрдЯों рдХा рд╕рд╣ी рдк्рд░рдмंрдзрди рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै।
рдЧाрдЬрд░:
рдЬрдб़ рдЧрд▓рди рд░ोрдЧ: рдЯ्рд░ाрдЗрдХोрдбрд░्рдоा рдпा рд╕्рдпूрдбोрдоोрдиाрд╕ рдЬैрд╡िрдХ рджрд╡ा рд╕े рдЙрдкрдЪाрд░।
рдЧाрдЬрд░ рдордХ्рдЦी: рдиीрдо рдСрдпрд▓ рдпा рдЗрдоिрдбाрдХ्рд▓ोрдк्рд░िрдб рдХा рд╕्рдк्рд░े।
рдоूрд▓ी:
рдм्рд▓ैрдХ рд░ोрдЯ: рдмोрд░्рдбो рдоिрд╢्рд░рдг рдХा рдЫिрдб़рдХाрд╡।
рдХाрд▓ा рдХीрдб़ा: рдиीрдо рдСрдпрд▓ рдХा рд╕्рдк्рд░े।
рд╕рд▓ाрдж рдкрдд्рддा:
рдлрдлूंрджी рд░ोрдЧ: рдЧंрдзрдХ рдЖрдзाрд░िрдд рдлрдлूंрджрдиाрд╢рдХ рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ।
рдПрдлिрдб्рд╕ (рдЪूрд╕рдиे рд╡ाрд▓े рдХीрдЯ): рдиीрдо рдЖрдзाрд░िрдд рджрд╡ाрдУं рдХा рдЫिрдб़рдХाрд╡।
6. рдЦрд░рдкрддрд╡ाрд░ рдк्рд░рдмंрдзрди
рдЧाрдЬрд░, рдоूрд▓ी рдФрд░ рд╕рд▓ाрдж рдкрдд्рддे рдоें рдЦрд░рдкрддрд╡ाрд░ рдХी рд╕рдорд╕्рдпा рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै, рдЬिрд╕рд╕े рдлрд╕рд▓ рдХी рд╡ृрдж्рдзि рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ोрддी рд╣ै।
рдиिрд░ाрдИ: рд╕рдордп-рд╕рдордп рдкрд░ рд╣ाрде рд╕े рдиिрд░ाрдИ рдХрд░ें рдФрд░ рдк्рд▓ाрд╕्рдЯिрдХ рдорд▓्рдЪिंрдЧ рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рдХे рдЦрд░рдкрддрд╡ाрд░ рдХो рдиिрдпंрдд्рд░िрдд рдХрд░ें।
7. рдЦाрдж рдФрд░ рджрд╡ा рдЫिрдб़рдХाрд╡ рддрдХрдиीрдХ
рд╕्рдк्рд░िंрдХрд▓рд░ рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ: рдмेрдб рд╕्рдк्рд░िंрдХрд▓рд░ рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдЦाрдж рдФрд░ рджрд╡ाрдУं рдХो рдПрдХ рд╕рдоाрди рд░ूрдк рд╕े рдлрд╕рд▓ों рдоें рдкрд╣ुंрдЪाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।
рдиीрдо рдСрдпрд▓: 1500 рдкीрдкीрдПрдо рдХा рд╕्рдк्рд░े рд░ोрдЧों рдФрд░ рдХीрдЯों рдХे рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдХे рд▓िрдП рдХрд░ें।
рдлрдлूंрджрдиाрд╢рдХ: рдмाрд╡िрд╕्рдЯिрди 0.1% рдХे рдШोрд▓ рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░ें।
8. рдХुрд▓ рдЙрдд्рдкाрджрди рдФрд░ рд▓ाрдн
рдЧाрдЬрд░, рдоूрд▓ी рдФрд░ рд╕рд▓ाрдж рдкрдд्рддे рдХी рдПрдХ рд╕ाрде рдЦेрддी рд╕े рддीрдиों рдлрд╕рд▓ों рдХा рдЙрдд्рдкाрджрди рдЕрдзिрдХ рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдПрдХ рд╣ी рд╕рдордп рдоें рдХрдИ рдЙрдд्рдкाрдж рдмाрдЬाрд░ рдоें рдмेрдЪे рдЬा рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рд╕े рдХिрд╕ाрди рдХो рдЕрдзिрдХ рд▓ाрдн рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै।
9. рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖
рдЦेрддी-рдмाрдб़ी рдЬाрдирдХाрд░ी рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдХिрд╕ाрди рднाрдИ рд╕рд╣ीрддрдХрдиीрдХों рдФрд░ рдЖрдзुрдиिрдХ рд╡िрдзिрдпों рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рдХे рдЦेрддी рдХो рдФрд░ рднी рд▓ाрднрдХाрд░ी рдмрдиाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░, рдЧाрдЬрд░, рдоूрд▓ी рдФрд░ рд╕рд▓ाрдж рдкрдд्рддे рдХी рдПрдХ рд╕ाрде рдЦेрддी рд╕े рдЦेрдд рдХा рдмेрд╣рддрд░ рдЙрдкрдпोрдЧ рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдХрдо рд╕рдордп рдоें рдЕрдзिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।